یک مثال: نظریه رفتار برنامه ریزی شده را بهتر بفهمیم!

بسم الله الرحمن الرحیم

بنابرنظریه رفتار برنامه ریزی شده، رفتار انسانی به وسیله ی سه نوع سازه هدایت می شود: باورهای رفتاری، باورهای هنجاری و باورهای کنترلی. این باورها هستند که نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده را شکل می دهند. در ادامه از مثال مقاله آیزن(2021) که لینک آن در پایین یادداشت آمده است، برای فهم بهتر این سازه ها کمک گرفته ایم. 

مثال: فعالیت بدنی

رفتار: "ورزش کردن برای دست کم 20 دقیقه،  3 بار در هفته برای 3 ماه آینده"

جمعیت مورد مطالعه: بیماران بعد از جراحی

لطفا عددی را که به بهترین شکل، نظرات شخصی شما را توصیف می کند، انتخاب کنید:

نگرش در دو بعد ابزاری و تجربی

(یعنی آیا تو را به هدفت که مثلا سلامتی بیشتر است می رساند؟(ابزاری) و آیا تجربه خوشایندی است برایت و دوستش داری یا از آن متنفری(تجربی))

ورزش کردن برای حداقل 20 دقیقه، 3 بار در هفته و به مدت 3 ماه،

خوب خواهد بود:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  بد خواهد بود

ناخوشایند خواهد بود:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  خوشایند خواهد بود

 

هنجارهای ذهنی در دو بعد اجباری و توصیفی

بیشتر افرادی که برای من مهم هستند ورزش کردن مرا برای دست کم 20 دقیقه ، سه بار در هفته و به مدت 3 ماه تایید می کنند.

مخالفم:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  موافقم

 

بسیاری از کسانی که مانند من تجربه یک جراحی گسترده را داشته اند حداقل سه باردر هفته در سه ماه پس از جراحی حداقل 20 دقیقه در هر بار ورزش می کردند

احتمال دارد:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  احتمال ندارد

 

کنترل رفتاری ادراک شده در دو بعد ظرفیت و اختیار(یعنی آیا من توان انجام چنین رفتاری را در خود می بینم؟(ظرفیت) و آیا من احساس می کنم اجازه ی این کار را دارم؟(اختیار))

اطمینان دارم که توانایی این را دارم که حداقل 20 دقیقه، سه بار در هفته برای سه ماه آینده ورزش کنم

غلط:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  درست

ورزش کردن من دست کم به مدت 20 دقیقه، سه بار در هفته و برای سه ماه آینده، به خودم مربوط است و نیاز به کسب اجازه از کسی نیست.

مخالفم:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  موافقم

 

 

قصد

من مایلم برای دست کم 20 دقیقه، 3 بار در هفته برای سه ماه آینده ورزش کنم

احتمال ندارد:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  احتمال دارد

 

 

رفتار گذشته

در سه ماه گذشته، من برای دست کم 20 دقیقه ، سه بار در هفته ورزش کرده ام.

درست:__1__:__2__:__3__:__4__:__5__:__6__:__7___:  غلط

(توجه داشته باشید که در مثال فعلی ، رفتارهای گذشته ممکن است پیش بینی کننده خوبی برای رفتارهای آینده نباشند زیرا رفتارهای قبلی قبل از عمل رخ داده است).

 

منبع: https://www.researchgate.net/publication/235913732_Constructing_a_Theory_of_Planned_Behavior_Questionnaire

اللهم سلم و تمم